Magurski Park Narodowy

Historia

Magurski Park Narodowy utworzony został rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1994 (Dz.U. Nr 126 poz. 618) miał obszar 199,62 km². Funkcjonowanie rozpoczął 1 stycznia 1995 r. W wyniku problemów z właścicielami gruntów został zmniejszony do obecnych 194,39 km² wraz z otuliną o powierzchni 22697 ha. 89,7% parku leży na terenie woj. podkarpackiego, a 10,3% na terenie woj. małopolskiego.

Przyroda

Magurski Park Narodowy (MPN) chroni przede wszystkim unikatowy w skali Karpat obszar przejściowy między Karpatami Zachodnimi i Karpatami Wschodnimi. Ponad 90% powierzchni parku zajmują lasy. Na jego terenie wyróżnić można dwa piętra roślinne: pogórza i regla dolnego. Piętro pogórza, zajmujące około 43% powierzchni parku i sięgające 530 m n.p.m., to głównie drzewostany sztuczne z przewagą sosny. Znajdują się tu też liczne łąki i pastwiska, a także torfowiska. Piętro regla dolnego, zajmujące około 57% powierzchni parku i sięgające od 530 m n.p.m. wzwyż (najwyższy szczyt w parku to Wątkowa 846 m n.p.m.), to głównie naturalne lasy bukowe (udział lasów sztucznych jest tu zdecydowanie mniejszy) z domieszką jedlin i rzadko występujących w Karpatach jaworzyn. Istnieją tu trzy obszary ochrony ścisłej: Magura Wątkowska (1189 ha), Kamień (378 ha) i Zimna Woda (841 ha), jest rezerwat skalny Kornuty, i pomnik przyrody Diabli Kamień.
W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków zwierząt (nie licząc owadów). Wśród roślin 59 gatunków objętych jest ochroną ścisłą, 11 częściową, a 12 wpisanych jest do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin.

Kilka roślin występujących w MPN: cebulica dwulistna, berberys pospolity, modrzyk górski, języcznik zwyczajny, paprotnik Brauna, róża francuska, czosnek niedźwiedzi, kruszczyk błotny i około 20 innych gatunków z rodziny storczykowatych m.in.: gnieźnik leśny, storczyca kulista, buławnik mieczolistny, lilia złotogłów, kosaciec syberyjski, przebiśnieg, miesięcznica trwała, zimowit jesienny. Grzyby (463 gatunki), 17 z nich podlega ochronie ścisłej m.in.: purchawica olbrzymia, szyszkowiec łuskowaty, gwiazdosz potrójny i frędzelkowaty, smardz jadalny. Ssaki (57 gatunków) reprezentowane są w parku m.in. przez: niedźwiedzia, łosia, wilka, rysia, żbika, bobra, jelenia, nietoperze, wydry, piżmaka, jenota. Klimat Na obszarze MPN występują dwa piętra klimatyczne: piętro umiarkowanie ciepłe, piętro umiarkowanie chłodne. Rozdziela je izoterma rocznej temperatury powietrza 6 °C. Średnie roczne opady wahają się w granicach 800-900 mm (największe opady w lipcu). Na terenie tym wieją również silne wiatry, które nasilają się przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym. Nazywane one są wiatrami dukielskimi bądź rymanowskimi. Zabytki i atrakcje turystyczne Obiekty zabytkowe i warte zwiedzenia w obrębie MPN i w najbliższej okolicy: Cerkwie w Bartnem, Cerkiew w Chyrowej, Cerkiew św. Paraskewy w Kwiatoniu, Cerkiew w Skwirtnem, Cerkiew w Olchowcu, Cerkiew w Polanach, Cerkiew w Krempnej, Cerkiew w Kotani, Cerkiew w Świątkowej Małej, Cerkiew w Świątkowej Wielkiej, Cerkiew w Pielgrzymce, Pozostałości grodziska w Brzezowej z IX – X wieku, Liczne kapliczki, kamienne krzyże i figury przydrożne, Kościół Parafialny w Nowym Żmigrodzie z XVI wieku, Jezioro zaporowe w Klimkówce, Wodospad Magurski, Diabli Kamień, Cmentarze z I wojny światowej np. w Krempnej, Grabiu, Długim, Woli Cieklińskiej i na Rotundzie, Mogiła Żydów zamordowanych w II wojnie światowej na przełęczy Hałbów, Ośrodek Edukacyjny MPN wraz z Muzeum w Krempnej. Szlaki turystyczne Szlaki turystyczne biegnące przez Magurski Park Narodowy: – Główny Szlak Beskidzki im. K. Pułaskiego – Grybów – Ustrzyki Górne w Bieszczadach. Rozdziele – Ferdel Gorlice – Ożenna Folusz przez Diabli Kamień – Ferdel Folusz – Konieczna Mrukowa – Krempna Tylawa – Baranie Przełęcz Mazgalica – Huta Polańska

Spośród ptaków (117 gatunków) zauważyć trzeba występowanie: myszołowa, którego zagęszczenie w MPN jest jednym z najwyższych w Polsce. orlika krzykliwego, krogulca, bociana czarnego, orła przedniego (nielicznie), puszczyka uralskiego, trzmielojada. Gady, płazy (15 gatunków) i owady reprezentują: salamandra plamista, traszka karpacka i traszka górska, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty, ropucha zielona, kumak górski, jaszczurka zwinka i jaszczurka żyworodna, zaskroniec, padalec, niepylak mnemozyna, pokłonnik osinowiec, nadobnica alpejska. Ryby (12 gatunków) reprezentują: strzebla potokowa, kleń, śliz, głowacz pręgopłetwy, brzanka, pstrąg potokowy, piekielnica.